تحلیل سنگ نوشته های شهدای شیراز در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از منظر نشانه شناسی لایه ای

نشانه شناسی مطالعه نظام مند نشانه هاست که به عنوان یکی از ابزارهای کارآمد امروز توانسته است در تحلیل بسیاری از متون موثر باشد و نشانه شناسی لایه ای به مثابه یک دیدگاه نظری زمینه را برای تحلیل متون چند وجهی که شامل نشانه های زبانی و غیر زبانی است، فراهم می کند. این پژوهش ضمن توصیف نشانه شناسی و توضیحاتی در باب پیدایش و مبانی نظری نشانه شناسی لایه ای به تحلیل سنگ نوشته های قبور شهدا از منظر نشانه شناسی لایه ای پرداخته است. سنگ نوشته ی قبور شهدا از دو لایه ی زبانی و غیرزبانی تشکیل شده و هر لایه متشکل از مجموعه ای از لایه های دیگری است. لایه ی زبانی شامل نوشتار در آغازگر، مشخصات شهید و اشعار و وصایا است و لایه ی غیر زبانی شامل طرح ها، نقوش و رنگ می باشد که کارکرد و نقش هر یک از این لایه های نشانه ای در این پژوهش از منظر نشانه شناختی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. این پژوهش نشان می دهد نقوش به کار رفته در سنگ نوشته ها و همچنین رنگ هایی چون سبز، قرمز و سیاه هر کدام در کنار نشانه های زبانی نقش مهمی در انتقال مفهوم شهید و شهادت ایفا می کند. همچنین در این پژوهش نشان می دهد که چگونه نشانه های زبانی در قالب شعر و نثرهای کوتاه در انتقال مفاهیم مورد نظر موثر می باشند. این پژوهش نشان می دهد که تحلیل این سنگ نوشته ها از منظر نشانه شناسی لایه ای امکان پذیر است چرا که نشانه شناسی لایه ای به مثابه دیدگاه نظری برای تحلیل متونی که در آن از نشانه ی زبانی و غیر زبانی استفاده شده کاربرد گسترده ای دارد. با تحلیل این لایه های زبانی و غیرزبانی به این نتیجه می رسیم که اولاً تعامل لایه های زبانی و غیرزبانی است که کلیت نظام مند سنگ نوشته را شکل داده است؛ ثانیاً تحلیل این سنگ نوشته ها به مثابه یک متن به توانش نشانه شناختی، بافت فرهنگی، محیط اجتماعی و همچنین روابط همنشینی و جانشینی لایه ها بستگی دارد؛ ثالثاً نوع نشانه ی به کار رفته، انسجام ساختاری، روابط همنشینی بین نشانه ها و همچنین انسجام کارکردی و معنایی این نشانه ها باعث شده است تا این سنگ نوشته ها به زیباترین شکل پیام خود را به رهگذران القا کنند.